Tip 1 Diyabet Nedir?

Tip 1 diyabet; insüline bağımlı diyabet veya şeker hastalığı olarak tanımlanır. Pankreasta yer alan beta hücrelerinde yer alan insüline, bağışıklık sisteminin hücum etmesi sonucu insülin yetersizliği veya hiç olmaması durumunda tip 1 diyabet ortaya çıkar.

Tip 1 diyabette kişinin insülini dışarıdan takviye ile alması gerekir. Tip 1 diyabet kronik şeker hastalığı olarak tanımlanır. Tip 1 şeker hastalığı genel manada çocuk ve ergenlik çağındaki bireylerde görülür.

Bireyin vücudunda yeterli miktarda insülin hormonu bulunmalıdır. Ancak aksi bir durumda kişinin vücudunda insülin hormonu yeterince bulunmadığı durumda kanda şeker birikmesi yaşanır. Bunun varlığı sonucunda hiperglisemi meydana gelir.

Kişi yediği her türlü besinden enerji alamamaya başlar. Tip 1 diyabet oldukça riskli bir hastalıktır. Henüz tıpta tip 1 diyabet için kesin bir tedavi olamamakla birlikte; insülin takviyesi, beslenme düzeni ve egzersizler ile bu tip şeker hastalığı kontrol altında tutulabilir.

Table of Contents

Tip 1 Diyabet (Şeker Hastalığı)Belirtileri Nelerdir?

Tip bir diyabet özellikle gençlerde ve çocuklarda yaygın görülen kronik bir hastalıktır. Tip 1 diyabet pankreasın insülin üretmediği veya yetersiz ürettiği durumlarda ortaya çıkar. Her hastalık kendini belirtilerle belli eder. Ülkemizde şeker hastalığı oranı bir hayli yüksektir. Tip 1 diyabetin belli başlı belirtileri vardır.

Tip 1 diyabet belirlilerini şu şekilde sıralayabiliriz;

Kilo kaybetme
İştahta artış
Yorgunluk, halsizlik
Ciltte meydana gelen yaraların geç iyileşmesi
Nefes darlığı
Ağız kuruluğu
Sık idrara çıkma
Aşırı su içme
Ciltte meydana gelen enfeksiyonlar
Ruh hali değişimleri

Bu gibi belirtiler tip 1 şeker hastalığı en genel belirtileri arasında yer alır. Tip bir tehlikeli bir hastalıktır ve uzman hekim tarafından mutlaka kontrol altına alınmalıdır. Düzenli takibi yapılmadığı durumlarda ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Nefes almada zorluk, mide bulantısı, kusma, uyuşma ve bayılma hissi gibi durumlar yaşadığınız taktirde mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun.

Tip 1 Diyabet Neden Olur?

Otoimmün (özbağışıklık) hastalığı olan tip bir şeker hastalığı, pankreasta bulunan beta hücrelerinin insülin hormonunu yeterince veya hiç üretememesi ile oluşan bir hastalıktır. Tip 1 diyabet hastalığına sahip olan kişiler, insülin yetersizliğinden dolayı yaşamları boyunca dışarıdan ek takviye olarak insülin desteği almak zorundadır.

Tip 1 şeker hastalığı aynı zamanda yoğun stres ve travma sonucu da oluşabilir. Tip 1 diyabet Türkiye’de şeker hastalığının yüzde 10’luk bir kısmını etkiler. Bu hastalık genel olarak çocuk yaştaki bireyleri etkilese de, her yaş gurubundan insanda tip 1 diyabet görülebilir. Tip1 şeker hastalığı genetik yatkınlığa bağlı olarak gelişir. Aile veya yakın akrabalarda tip 1 diyabet teşhisi varsa, sizde de olma olasılığı bulunur.

Böyle bir durumda mutlaka doktora başvurmanız gerekir. Şeker hastalığı ölümcül sonuçlara yol açabilecek riskli bir hastalıktır. Şeker hastalığın farklı türleri olsa da tip 1 diyabet kronik şeker olarak karşımıza çıkar.

Tip 1 Diyabet Teşhisi Nasıl Yapılır?

Şeker hastalığının bir çeşidi olan tip 1 diyabet, insan vücudunda bazı değişimler sonucu belirti veriri. Tip 1 diyabet teşhisi için bu belirtiler önem arz etse de, kesin teşhis için bazı yöntemler bulunur.

Bu yöntemler arasında kan tahlili balta yer alır, ancak teşhis için birçok yöntem bulunur. Bunlar; kan şekeri testi, glikosile hemoglobin testi, idrar tahlili, antikor testi ve arteriyel kan gazıdır. Bu gibi yöntemler sayesinde şeker hastalığı teşhisi yapılıyor.

Kan Şekeri Testi

Kan şekeri testinde; kandaki kan şekerinin oranına bakılır. Bu test için doktor hastanın aç karnına gelmesini ister. Kan şekeri testinin sonucunda, şeker oranı fazla olduğunda kişinin tip 1 şeker hastalığına sahip olduğu kanısına varılır.

Glikosile Hemoglobin Testi (a1c)

Bu test, eğer kişin kan şekeri testi tip 1 diyabeti gösteriyorsa takip için 3 aylık kandaki kan şekeri oranı takip edilir. Tip bir diyabet olup olmadığınızı kesin sonucu için doktor bu testi uygulayabilir.

Antikor Testi

Şeker hastalığının iki çeşidi olan tip1 ve tip 2 diyabet için, vücutta bulunan antikor seviyesi için bu test uygulanır. Vücudun dokusuna yanlış hücuma geçen antikorların varlığı tip 1 diyabet olduğunuzu gösterebilir. Tip 1 diyabette vücutta oto antikorlar bulunur. Antikor testi ile bu durumun varlığına bakılır.

İdrar Tahlili

İdrar tahlili ile günümüzde hemen hemen her hastalığın varlığına bakılabilir. Tip 1 diyabet içinde idrar tahlil yapılır. Vücutta keton varlığı idrar testinde ortaya çıkabilir. Vücutta fazla miktarda keton bulunuyorsa, tip 1 diyabet olduğunuzu gösterir.

Arteriyel Kan Gazı

Arteriyel kan gazı ile vücutta bulunan oksijen ve karbondioksit miktarına bakılır. Bu işlem için arterden numune alınır. Yine tip 1 diyabet teşhisi için bu işlem uygulanabilir.

Tip 1 Diyabette Kimler Risk Altındadır?

Tip 1 diyabet insüline ihtiyaç duyan kronik bir hastalıktır. Pankreas organına yer alan insülin hormonunun yetersizliği veya yoksunluğu ile karakterize bir hastalıktır. Bu diyabet tipi hemen hemen her yaşta insanda görülebilir, ancak genel olarak etkilediği gurup gençler ve çocuklardır. Genetik yatkınlık tip 1 diyabette risk oluşturur.

Buna bağlı olarak bazı hastalıklar, stres ve travmalar tip 1 diyabet için yine risk oluşturan faktörlerdir. Tip 1 şeker hastalığı ülkemizde şeker hastalığının %10’luk bölümünü oluşturur. Bu nedenle doktor tarafından takibi yapılması gerekir. Hayat kalitesi ve beslenme düzeni de bu hastalığın oluşturabileceği risk faktörlerini ortadan kaldırır.

Tip 1 Diyabet (Şeker Hastalığı) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tip 1 diyabet türünde kesin bir tedavi yolu bulunmuyor. Tip 1 diyabette kişi insülin yokluğu çektiği için bu diyabette uygulana tedavi yöntemi enjeksiyon ile insülin takviyesidir. Her gün yapılan insülin takviyesinin yanında, kandaki şekeri kontrol altına tutmak da tedavi yöntemini kolaylaştırır. Tip 1 diyabette kişinin yaşı, cinsiyeti, vb. özelliklerine bakılarak doktor tarafından uygun tedavi yolu belirlenir.

Tip 1 diyabette uygulana tedavi yöntemleri;

İnsülin: Kişinin ihtiyaç duyduğu insülini enjeksiyon, insülin kalemleri, insülin pompaları yardımıyla alması tip 1 diyabet için en temel tedavi seçeneğidir.
Kan şekeri takibi: Kişinin insülin takviyesi yanında, kandaki şeker oranını dengede tutması tedavi yöntemi için gereklidir Tip 1 diyabette kişinin kandaki şeker miktarı belli aralıkta tutulması gerekir.
Karbonhidrat sayımı: Kişinin yediği yiyeceklerin kontrol altına alınması gerekir. Karbonhidrat vücutta enerji sağlamak için glikoza dönüşür. Glikozda kandaki şeker oranını yükseltir. İnsülin dozu karbonhidrat tüketimi ile doğru ornatılırdır.

Bu gibi yöntemler ile tip 1 diyabetin tedavisi yapılır. Tip 1 diyabet kronik olduğu için kişinin hayatının sonuna kadar insülin takviyesine ihtiyacı vardır.

Tip 1 Diyabet Komplikasyonları Nelerdir?

Tip 1 diyabet kandaki şeker oranının yükselmesiyle (hiperglisemi) vücutta komplikasyonlara neden olabilir. Bu hasatlık gerçekten dikkate alınmalı ve doktor gözetiminde olunmalıdır. Tedavi ile kontrol altına alınabilen şeker hastalığının, tedavisi uygulanmadığında komplikasyonlar meydana gelir. Tip 1 diyabet genel olarak erken belirti verir.

Tip 1 diyabetin oluşturduğu komplikasyonları şu şekilde sırlayabiliriz;

Göz hastalıkları (katarak veya glokom)
Kalp sorunları
Böbrek rahatsızlığı
Hipertansiyon
Ağız ve dişte meydana gelebilen sorunlar
Ciltte meydana gelen enfeksiyonlar vb. durumlar
İnme

Tip 1 diyabette yaygın olarak görülen komplikasyonları yukarıdaki gibi sıralayabiliriz. Eğer bu gibi belirtileri gösteriyorsanız ve ailenizde şeker hastalığı tanısı varsa uzman bir doktora danışmanız gerekir. Risk taşıyan şeker hastalığının tedavisine mutlaka başlamalısınız.

Tip 1 Diyabetli Hastaların Yaşamı Nasıl Olmalıdır?

Tip 1 diyabetli hastaların yaşamları düzenli ve doktor kontrolünde olmalıdır. Hayatı boyunca insüline ihtiyaç duyan bu hastaların, yaşamlarını da düzene koymaları gerekir.

Tip 1 diyabetli hastaların yaşamları şu şekilde olmalıdır;

Hastanın öğünleri söylenen pozisyonda ve uygun öğünler şeklinde olmalıdır. (3 ana ve 3 ara öğün)
Hasta mutlaka öğün atlamadan beslenme düzenine uymalıdır.
Hasta doktorun verdiği egzersiz ve spor düzenine uymalı ve hareketli bir yaşama sahip olmalıdır.
Mutlaka doktora düzenli aralıklarda kontrole gidilmelidir.
Hasta senede 1 kez mutlaka göz muayenesi olmalıdır.
3 ila 5 ayda bir hasta düzenli idrar tahlili vermelidir.
Her gün düzenli olarak insülin dozlarını enjeksiyon yardımıyla takviye etmelidir.

Şeker hastası olan kişinin beslenme düzeni, günlük hayattaki aktifliği, hastanın hayatını oldukça kolaylaştırır. Karbonhidrat bakımından fakir beslenmek ve protein bakımından zengin beslenmek şeker hastalığı için önerilir. Şeker hastalığı yabana atılmamalıdır. Mutlaka doktor gözetiminde ve uygulanan tedavi yöntemine göre yaşamalıdır.

Tip 1 Ve Tip 2 Diyabet Arasındaki Farklar Nelerdir?

Tip 1 ve tip 1 diyabet, şeker hastalığın iki farklı çeşididir. Tip bir diyabette kişinin pankreası yeterli derecede insülin üretemez veya hiç yoktur. Bun bağlı olarak dışarıdan insülin takviyesine bağımlı olur. Tip 2 diyabette ise kişinin pankreası insülin üretir ancak azdır.

Tip 1 Diyabet Hakkında Sık Sorulan Sorular

Tip 1 diyabet hakkında insanların aklına takılan birçok soru bulunur.

Bu sorular;

Tip 1 Şeker Tehlikeli Midir?

Tip 1 şeker hastalığı kontrol altına alınması gereken bir hastalıktır. Alınmadığı durumlarda çeşitli komplikasyonlar ve riskler oluşturabilir. Kalp sorunları, inme, böbrek hastalıkları gibi birçok hastalığa neden olabilir.

Tip 1 Diyabet Tamamen Geçer Mi?

Tip 1 diyabet vücutta yetersiz ve yoksun olan insülin hormonuna bağlı olarak gelişir. Bu hastalıkta kişi ömrü boyunca insülin ihtiyacını dışarıdan karşılamak zorundadır. Kroniktir ve bu nedenle tamamen geçmez. Ancak belli başlı tedavi yöntemleri ile hastalık kontrol altına alınır. Kişi böylece günlük yaşamında diğer sağlıklı bireylerden hiçbir fark yaşamaz.

Tip 2 Diyabet Tip 1 E Döner Mi?

Tip 2 diyabet olan bir hastanın, sonrasında tip 1 diyabete dönüşme olanağı vardır. Tip 2 diyabette insülin vardır ancak azdır. Ancak bunun yanı sıra tip 1 diyabetin tipini tip2 diyabet tipine dönüşmesi imkansızdır. Şeker hastalığının çoğunu tip 2 diyabet oluşturur.

Tip 1 Diyabet Hangi Organlara Zarar Verir?

Tip diyabet tedavi edilmediğinde ve kontrol altına tutulmadığı zaman bazı organlara zarar verebilir. Tip 1 diyabet; kalp, böbrek, göz gibi organlara büyük ölçüde zarar verebilir. Aynı zamanda damar sisteminde de komplikasyonlara neden olabilir. Tip diyabet risklidir ve gerekli tedaviye en erken zaman diliminde başlanması gerekir.

İnsülin İğnesi Kullananlar Tip 1 Mi?

İnsülin iğnesi tip 1 diyabet hastalarının kullandığı bir tedavidir. Bunun yanında insülin pompası ve insülin kalemleri de kullanırlar. Pankreas insülin hormonu salgılayamadığı için, kişi kan şekerinin düzene girmesi için takviye olarak insülin iğnesi kullanırlar. İnsülin iğnesi sağlık kuruluşlarında yapılabildiği gibi kişi evde kendi kendine veya bir kişinin yardımıyla da uygulayabilir. Bu gibi sorular tip 1 diyabete sahip olan kişilerin merak ettiği soruların başında geliyor.